Crutzen in handen van de familie De Grimaldi - De Geloes

Geschiedenis Crutzen:

Crutzen wordt reeds op 12 april 1364 in een in Latijn gestelde schenkingsakte van de schepenen van het Loonse recht onder de naam Cutersen vermeld. In een akte d.d. 10 oktober 1384 verschijnt het als Cruytsen en in een akte van bekentenis van de Leenzaal van Kuringen uit de 14de eeuw als het Hof van Crutz. Het was toen in het bezit van Waalse families.

Door het huwelijk van Jan de Geloes, vader van Steven, met Katharina de Vilters in 1487, kwam Crutzen, het aloude Hof van Cruths en eigendom van de familie Vilters, als bruidsschat in het bezit van de Geloes.

De gebouwen van de pachthoeve, die na de tweede wereldoorlog nog bestonden, werden in 1750 door de Geloes, voorzitter van dit laathof, opgericht. De kleine vierkante toren en het tuinpaviljoentje waren van een latere datum. In het derde kwart van de 19de eeuw woonde er als eigenaar de markies van Grimaldi, van het prinselijk geslacht van Monaco, echtgenoot van gravin de Geloes uit Waerdenhof. Boven de toegangsdeur prijkte de beeltenis van de markies.

Op 17 juni 1852 trouwt de dochter van de Geloes, Isaure A.F.T.V. gravin de Geloes met Charles, Henry Maxiem markies de Grimaldie, Cagnes, Antibes en Beaux Prins de Monaco (geb. 09.11.1818 te Besacon.

Het echtpaar woont geruime tijd in bij de oude gravin te Elsloo.  

                                                                               Doodsbrief Markies de Grimaldi: digitaal archief ' de graef' 

In 1871 werden ze eigenaars van onder andere het kasteel met de molen en aanhorigheden de gravin Isaure Anatolie Ferdinande Theodore Valerie, gravin De Geloes, echtgenote van Charles Louis Henri Maxence, markies de Grimaldi d"Antibes de Cagnes prins van Monaco, te Parijs.
Later woonde zij te Crutzen in Hasselt (B.)

Het einde van de hoeve.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bracht het vooral onheil: een grote ramp op paaszaterdag 8 april 1944.Tientallen geallieerde vliegtuigen voerden die dag zware bombardementen uit, bedoeld op de spoorweginfrastructuur. Veel bommen kwamen echter terecht op huizen. In Kuringen, Hasselt en omgeving vielen meer dan honderd doden.  Ook de winning kreeg het zwaar te verduren en takelde verder af.  Crutzen dat een oppervlakte van 45 bunders en 4 roeden besloeg, had als laatste eigenaar de familie de Schaetzen die op op hun buurt verde verhuurden aan o.a. de families Schepers / Philipaerts 

De genadeslag. 

Door de aanleg van de singel(s) rond Hasselt en de bouw van een warenhuis, nutsbedrijven e.d.m. is het Crutzenhof verdwenen. Er ligt ter plekke thans wel een Crutzenstraat.

Bron : Heemkunde en Documentatiecentrum ' de graef' Hasselt Kuringen.